Aardgasvrije wijken? Vergeet de utiliteitsbouw niet

23-03-2023 | Blog

Concrete handvatten voor gemeenten om tot uitvoeringsplannen te komen

 

Wijkuitvoeringsplannen

De energietransitie is in volle gang. Gemeenten steken hun handen uit de mouwen en werken hard aan lokale beleidsprogramma’s in het kader van de warmtetransitie. De volgende stap richting een aardgasvrije gebouwde omgeving zijn Wijkuitvoeringsplannen (WUP), waarin per wijk wordt geschetst welke stappen nodig zijn om aardgasvrij te worden en verder te verduurzamen.

De WUP’s kennen een inhoudelijk traject en een participatietraject die parallel aan elkaar lopen. Echter, binnen deze trajecten wordt het belang van utiliteitsbouw nog maar beperkt gehoord. En dat terwijl goede samenwerking met eigenaren en gebruikers van utiliteitsbouw van groot belang is. Ze dragen immers direct bij aan de leefbaarheid van een wijk. Ook zij willen weten hoe de toekomst eruit gaat zien en hoe zij daaraan kunnen en moeten bijdragen.

Utiliteitsbouw

Om deze reden hebben Klimaatgerust, Platform31 en Transitiemakers de handen ineengeslagen en aan de hand van hun praktijkervaring een routekaart opgesteld om bedrijven beter te betrekken in de totstandkoming van de WUP’s. De routekaart geeft concrete handvatten aan gemeenten om ook de utiliteitsbouw mee te kunnen nemen in zowel het inhoudelijke als het participatietraject.

Transitiemakers heeft het traject om te komen tot een WUP toegespitst op de bedrijventerreinen. Bedrijventerreinen kunnen als wijken gezien worden en vormen een belangrijk onderdeel van de gebouwde omgeving. De bedrijventerreinen kunnen fungeren als onmisbare katalysator van de energietransitie – míts de samenwerking en realisatie goed georganiseerd worden.

Routekaart

De routekaart is opgesteld voor drie afzonderlijke situaties waar utiliteitsbouw aanwezig is:

  1. Ten eerste bestaat er utiliteitsbouw binnen een woonwijk. Denk hierbij aan een spreiding van winkels, klein zakelijke dienstverleners en horecagelegenheden binnen een wijk. Individuele ondernemers en lokale vastgoed eigenaren kunnen hier een grote rol spelen binnen de energietransitie. Met hun grote bereik in de lokale samenleving hebben ze in potentie een grote rol als sfeermakers en opiniemakers binnen het transitievraagstuk van een wijk. Voor gemeenten is het daarom van belang om met koplopers in gesprek te gaan. Van daaruit kunnen ook de overige mkb-bedrijven betrokken worden.
  2. Ten tweede is er commerciële utiliteitsbouw aanwezig in een meer gecentraliseerde vorm, bijvoorbeeld in een winkelgebied of winkelcentrum. Veel van deze winkelcentra zijn eigendom van institutionele vastgoedbeleggers. Aangezien aantrekkingskracht voor hen belangrijk is, kan ook verduurzaming hier hoog op de agenda komen te staan. Voor gemeenten is het daarom onder andere van belang om met vestigings- en assetmanagement in gesprek te gaan om gezamenlijk tot toekomstperspectief te komen.
  3. Als laatste de bedrijventerreinen, die grote potentie hebben om de gebouwde omgeving te verduurzamen en een centrale rol te spelen binnen de energietransitie. Doordat bedrijventerreinen doorgaans veel vraag en aanbod van energie hebben, kunnen zij een essentiële schakel vormen in de verduurzaming van de nabije omgeving en de omliggende woonwijken. Op de bedrijventerreinen is er vaak aandacht voor collectieve thema’s zoals veiligheid, bereikbaarheid en algemeen beheer. Een uitvoeringsplan voor bedrijventerreinen is extra kansrijk als het aanhaakt op bestaande initiatieven binnen verschillende thema’s, zoals veiligheid en bereikbaarheid – zeker als de organisatiegraad er hoog is.

Bedrijventerreinen

Om de laatste categorie, de bedrijventerreinen, verder te verduurzamen en te komen tot een concreet en breedgedragen uitvoeringsplan is een gebiedsgerichte aanpak nodig. In deze aanpak worden complexe collectieve vraagstukken gebundeld en omgezet in concrete acties binnen een pragmatisch projectplan.

De routekaart laat zien dat dit proces start met een gedegen analyse (fysiek) en een verkenning van de huidige organisatiestructuren (sociaal). Op basis van deze verkenning wordt in samenspraak met ondernemers op het terrein prioritering gegeven en worden de meest kansrijke voorstellen verder uitgewerkt. Het is hierbij van belang dat ondernemers het eigenaarschap behouden. Uiteraard wel in nauwe samenwerking met andere stakeholders, zoals gemeente, provincie en netbeheerder. Een sterke organisatiestructuur onmisbaar om regie te houden over de verschillende initiatieven en communicatie en participatie te waarborgen.

Infographic

De volledige routekaart met achtergrondinformatie is als interactieve infographic hier te downloaden.

Meer weten over het Bedrijventerreinuitvoeringsplan (BUP) van Transitiemakers? Dat kan hier!

Interesse gekregen? Neem contact met ons op!

Gerelateerde artikelen